ORADAYDIM (4)

-kavganın başını görmedim hakim beğ
ben gittiğimde
mefta yerde
devlet başındaydı süngüsüyle-

oradaydım
akıl edememiştik oğul
askerin köye gelip
tam karşımıza kurulup
makinalıyı kuracağına
...
harman zamanıydı oğul
çocuktuk, ermezdi aklımız
oynardık ölüme giderken
bir taze gelin vardı köyde
az ötede vurmuşlardı kocasını
bebeğini kucakladığı gibi
attı kendini munzur'a
bize kim bakacak, diyordu
bize kim bakacak oğul...

-ne diyeyim oğul
bi aşkımız eksikti
o da gelip
ocağımıza oturdu-

ne bileyim oğul, ne bileyim
kendimi vurdum öylesine
şu dağın yamacına doğru
o zaman daha gürdü orman
ve ben biraz daha tıfıl
küçük bir oyuk vardı yukarıda
orada, meşelikte
korkuyu çıkarıp attım bir tarafa
öylece girdim içine, saklandım
karanlık iyice basınca
köye doğru indim oğul
köy meydanında
üst üste atılmıştı cenazeler...
ve harman yerinde hala duman...

adımı soruyorsun oğul
iyi de, hangisini
hangisini diyeyim sana
Garo diyorlardı birinci tertelede
ikincisinde Usen oldum
sonra vurduğum dağa
odur budur partizan diyorlar
el oğlu ise terörist...

uzun hikaye benim ki
hangi birini anlatayım sana
bak işte
kırpa kırpa ömürden
doğrulamaz hale geldik
şimdi, birileri çıkıp
işte, seksen yıl yaşadı diyecek...
yaralarımızı dikmekten
yaşamaya fırsat mı kaldı oğul
...yine de iki kardeşi
getiremedik yan yana
biri hapiste
diğeri sürgün
kim bakacak bize...

oradaydım
askerler şurdan göründüğünde
şu arkadaki köyden oğul
duman yükseliyordu, duman
evi-barkı bırakıp kaçtık
ormana sığındık oğul
koyun-kuzu ortada kalmıştı
yaşlı bir bunak vardı köyde
bağırıyordu arkamızdan
davarı bırakıp nereye gidiyorsunuz
et çok
gelin et yeyin...
bilmiyordu ki etimiz
yanacak birazdan
ve kokumuz sinecek toprağa...
ölüme doyacağız...

kırım bittiğinde
kalanları toplayıp sürgün ettiler
ne aşiret kaldı geride
ne de aile, akraba, keşiş, pir
bilinmedik yerlere sürüldük oğul
zeytine 'pıskıl' diyorduk aydın'da
pıskıl nedir, bilir misin oğul
aha şu keçinin ettiği
hoş, güzel gübredir
sıcak tutar ahırı
biz onu nasıl yiyelim
yani, alışamadık oğul
alışamadık...
bir kez dağılmıştı yuvamız
yerimiz, yurdumuz
bir kez kırılmıştı dilimiz
iki kardeş gelemedik yan yana...

oradaydım
dilimizi öğrenin dediler
zoraki
saçlarımızı vurduklarında sıfıra
başımızı kaldırıp tüküremedik yüzlerine
tüküremedik oğul
gelip şuracıkta tıkandı...
sonra kara trenler xıra xır
günlerce, durmadan çalıştı bizim için...
bazılarımız döndük yasak kalkınca
yeniden derme-çatma ev
yeniden orak aldık elimize
çok sonra, çok sonra
ağaç diktik oğul, yeniden
yuva kurmalarına sebep olduk
gelen – giden kuşlara
ne sudaki balığa
ne de dağdaki ceylana dokunduk
hızır şahidimiz olsun
yan bakmadık canlıya
güneş, ay, yıldızlar da öyle...

oradaydım
kavgalarımız olmadı değil komşu ile
ama kan girmedi araya
o yetim, sen yetim
kanı nasıl dökesin oğul
ne adına, kime ne diyesin...
kaç kez doldu, boşaldı köyümüz
kaç kez değişti mezarlığımız
bir tek zorba eksilmedi başımızdan
bir tek zulüm, oğul...
-bi aşkımız eksikti
o da gelip
ocağımıza oturdu işte-

şu tarla var ya, şu tarla
ermeninindi bir vakit
şu mezarlık ta öyle
nereye kazmayı vursan
sızlayıp kemik veriyor toprak
hala onların ektiği ağaçlardan
kuşlar doyuruyor kendini
sorsan, kimse bilmez adını
...
sana, bir sır vereyim mi oğul
kim yaşadı dersen buralarda
en çok da ikili oynayanlar, oğul
en çok da onlar
ellerini ovuşturup
kondular bu toprakların başına
bizse öldüğümüzle kaldık
ama başımız dik diyoruz
kimse laf edemez oğul
kimse laf edemez
başımızın üstüne...

fakirliğimize say gitsin
fakirliğimize oğul
ötelere salamadık adamımızı
gidenler de yolda kırıldı
bir bir ezildi damarları
sorsan, bir mezarı bile yok
değil taşı....
niye başını ağrıtayım
Garo'yu tutup Usen yaptılar
onu da yavuz,ömer, osman...
onunla da durmuyorlar oğul
onunla da durmuyorlar
fırsat düşse zalime
el-ebu bilmem ne yaparlar...
öyle kendi başlarına değil elbet
allah adına oğul, bilirsin
allah adına bütün ettikleri...

ÎCADIBÎYO (4)

-serê qöyxa mi nêdî hakîm beğ
vaxtoqi ez şîyo
binati herddi
huqimat serddibî hênî sûngûya-

îcadibîyo
ma aqil nêkerd pîye mi
hênî esker yeno deu
tam mawerddi
makînalîyî qurkeno
...
hona vaxte cûnîbî pîye mi
ma domanîbîmi, famnêkerdenê
merdenêver kaykerdenê
jû weyvika newî eştîbî
a dot viradidi mêrdi kîştîbî
pîzezê xo kerd viradîya xo
xo eşt çemê munzurî
vatenê, mare kam seyrkeno
mare kam seyrkeno pîye mi

-ma savacî pîye mi
jû esqe ma qêmîbî
o kî ama
ocaxa ma ser nîstro-

çê zoni pîyemi
mi, xo hênî dapiro
hetê zime e nî koyî ser
a roc tenêna six bî birr
û ez tenêna tifil
corr, jû lona qici eştîbî
îcadi, binê e birrîdi
mi zerre xora ters wet eşt teber
hênî kuto werte loni, mi xo dardwe
hava rind qi bî tarî - zulimati
mi xo verdara, dewe ser şîyo
meydanê deudi
binatî eştê jûbînî ser
û cûnra hona dû wecîyenê...

name e mi perskenay pîye mi
rindkenay, kamcîni vacî
kamcîni vacî tore, pîye mi
tertele e virenîdi Garo vatenê
tertele e didênîdi bîyo Usen
dima, mı xo da ko o ser
o o, nî o vanê partîzan
êloxlîyo sa terörîst...

çûrîka-mesela girsa e mi
kamcîni vacî to re
seyrqi îsti
omir ra birnayîsa heta eyro
êndî xo nêşîqînîmi qi raştîqimi
niqa, jûye vecîno verti
îsti, heştay serrî omirda vano
xo bi xo, dirbeta xo deeştîna
weşîyore firsend mend pîye mi
...oncîya kî, di birao
nêşkîyayim qi bîyami peser
jûye hepistero
o bîn sûrgûndi
kam mare seyrkeno pîye mi

îcadibîyo
eskerî qi nacara aşîyay
na dewa peyînira pîye mi
hona dû berzbîyenê, dû
ma, bon çimî cawerda remayîmi
ma xo sana birrî ser pîye mi
mal-melal vertedi mendîbi
jû kokimo demdem eştîbî deudi
birreyenê ma dimira
malî cawerdenê sonê kotî, vatenê
bêrê, goşt zafo
bêrê goşt bore...
nêzanênê e qi goşte ma
kizbeno satena
û boya xo dano herd
merdenê ser mirdbenîmi...

qirim qi qêdîya
kamqi mêndîbi topkerdî sûrginkerdî
nê aşîrî mêndî peyîdi
nê mulxit, car-cîran, nê keşîş, nê pîr
nêzanayîsîni ser rusnay pîye mi
ma zeytin re 'pisqil' vatenê aydin'di
pisqil çika, to zanay pîye mi
aha kerdena na bize re vanê
rind, zibilo höylo
axurê germ geno pe
ma zibilî senên bore mi
yanê, nêmusayîmi pîye mi
nêmusayîmi...
rey bîyîbi xirabin bonê ma
caye ma, welate ma
rey şîkîyayîbî zonê ma
reyîna di biray nêameyîmi jû ca

îcadibîyo
zonê ma bimuse, vatî
zorakî
pore ma qi daî sifiri
ma serê xo nêdardwe tûnêkerd rû
tûnêkerd pîye mi
ama îtadi, qirtiqidi mend...
peydi trenê şaî xiraxir
rocona nêfindaî serba ma gurîyay
taye ma peyser amay, men qi ustira
newe ra, dermi-çatmi bon viraşt
newe ra wastirî girot xo dest
xêlle dima, xêlle dima
ma, lewî naîro, newe ra pîye mi
vare mîlçîkore sebeb bîmi
amayîse-şîyayîse leyro re...
nê maşîya wertê e çemî
nêkî ceylana serê koî, ma dest naser
xizir şaîde ma bo
ma yan seyrnêkerd canrê
roc, asmê, astarî kî hênî...

îcadibîyo
cîranona kewxa a ma nêbî nîyo
ama gonî nêqute nawen
o bêkes, to bêkes
gonî senên birisnê pîye mi
name çikîya, kamî re sa vacê
çend rey bî pir, tal bî dewa ma
çend rey wurîya hurîndîya mezelonê ma
jû teq zorbayîni qemînêbî ma serra
jû teq zulim, pîye mi...
-jû esqê ma qemîbî
o kî ama
ocaxa ma ser nîstro îsti-

no hega esto ya, no hega
vaxte jûyedi ermenîyo destti bî
nî mezelî, hurîndîya nî mezelo kî hênî
zengel qi kotî rodê
hênî jîbayîsa herd astiko dano
hona dar-berê înonra
pîze e xo kenê mird mîlçîkî
e qi perskere, kes nêzano nami
...
jû sirre xo to dî pîye mi
kamî weşîyo ramit vanaysa îtadi
kam qi diheto ser gurîyaysa îna, pîye mi
en zedê kî îna
desto jûbînîdi sanêkerdena
amay nîştî nî hardî ser
ma perskenaysa, merdena xuya mendîmi
ama serê ma dîko vanîmi
kes nêşîkîno xebere vaco, pîye mi
kes nêşîkîno xebere vaco
serê e ma ser...

va feqirîna ma ser sayqi sero
feqirîna ma ser, pîye mi
cao ser nêşîkîyayîmi birusnimi mordemonê xo
o o qi şî kî, raodi qirbî
jû bê jû deesqiti damarî
e qi perskerê, jû mezela xo bîli çînna
nêbo kemera mezeli...
çaî serê e to bideecnî
Garo î girotî kerdî Usen
î kî kerdî yavuz, ömer, osman
îya kî nêfindenê pîye mi
îya kî nêfindenê
firsend qi kefirsêndî destku
el-ebu...nêzon çe kenê
hênî xo ser nîyo elbet
name heqî ya pîye mi, to zanay
name heqî yau hemû kerdenê xo...

Ercan Cengiz
(Ödünç Hayatlar Yaşadık)