Dersim’de dut pekmezi zamanı

Dersim merkeze bağlı 5 haneli, 20 yurttaşın yaşadığı Meytan mezrasında yetişen dutlar, olgunlaşmalarının ardından pekmez ve pestil yapımı için imece usulüyle toplanmaya başlandı. Sabahın erken saatlerinde dut ağaçlarının dibine brandalar seren köylüler, ağaçları silkeleyerek dutları topluyor. Daha sonrasında evlerinden getirdikleri kova ve leğenlere dutları dolduran köylüler, köyün yukarısında kazanlar kurarak, pekmez yapımına koyuluyor. 

İş bölümü yapılıyor

Erkekler dutları taşımak ve toplamakla ilgilenirken, kadınlar ise silkeleme, pekmez ve pestil işiyle ilgileniyor. Dutu pekmez yapmada usta olan köylülerden Meneş Akçalı, el birliği ile toplanan dutları ateş üzerinde kararında kaynatmakla görevli. Leğenlerle getirilen ve kazanlara koyularak, kurulan taş ocakta harlanan odun ateşinde kaynatılan dutların köpüğünün alındığını anlatan Akçalı, yaklaşık 1 saat kaynatılan dutların temizlendiğini ve sulandığını söylüyor. Akçalı, soğuyan dutların bez filelere yerleştirilerek suyunun çıkarıldığını anlatıyor. 

Pekmezden pestil yapılıyor

İlkin bir saat kaynatılan dutların daha sonra filelerle suyunu çıkaran kadınlardan Hatice Şahin ise filelerde tahta üzerinde sıkılan dutların sularının süzgeçten geçilerek temiz kaplara yerleştirildiğini belirtiyor. Daha sonrasında tanelerinden ayıklanan dut suyunun tekrardan kazanda kaynatıldığını anlatan Şahin, pekmez kıvamına gelene kadar kaynatıldığını ifade ediyor. Şahin, „Pekmez’in olmasının ardından içerisine yeteri derecede un katılarak ince beyaz tüle dökülen pekmez güneşte kurutularak pestil haline gelir“ diyor.

Pekmezin faydalarını da anlatan Şahin, özellikle mide hastalıkları, ülser, astım ve bronşit hastalıklarında, soğuğa karşı vücut direncinin arttırılmasında pekmezin faydalı olduğunu vurguluyor. 

DİHA/DERSİM