4 Mayıs 1937’de Bakanlar Kurulu imzası ile başlatılan harekat sonrası binlerce Kürt-Alevi yurttaş, Dersim’de katledildi. Katliamının üzerinden 82 yıl geçmesine rağmen henüz sorumluluğu olan tek bir isim dahi yargılanmadı.
“DERSİM İÇİN SOYKIRIM DİYORUM”
Yaşananların hiçbir zaman unutulmayacağını vurgulayan Yazar Mehmet Bayrak, Alevi ve Kürt katliamları üzerinde hep bir giz perdesi olduğunu söyleyerek “Yapılan araştırmalar ve elde edilen bulgular karşısında bu perde yeniden aydınlanmaya başlandı. Dersim için ‘soykırım’ diyorum. Yaşananlara bu çerçevede müdahale edip, ele almak lazım” yorumunu yaptı.
“BİR TÜR İNSANLIK SUÇU OLDUĞU ORTADADIR”
Dersim Katliamı sürecinde kullanılan zehirli gazların Almanya’dan alındığına dair belgeler hakkında da konuşan Bayrak şöyle devam etti:
“Elde ettiğimiz belgelere göre; Türk devleti ilk defa 1925 Kürt harekatında 16 uçaklık filo ile görev aldı. 16 uçaklık savaş gücü ile o hareket bastırılmaya çalışıldı. O aşamada da yine zehirli gaz kullanıldığına dair bugün elimizde bulgular var. Fakat bu gazların Almanya mı yoksa İngiltere tarafından mı verildiğine ilişkin de farklı görüşler mevcut. Evet gaz kullanıldığı biliniyor. Savaş hava kuvvetlerinin ilk defa kullanıldığı da biliniyor. 1928-1929 Ağrı Zilan Katliamı’nda belirgin olarak bunlar yapıldı. Dersim soykırımında ise bu daha da belirginleşti. Yani hem uçak filoları hem zehirli gaz kullanıldı. Kim yaparsa yapsın bunun bir insanlık suçu olduğu ortadadır. Katledilen insan sayısı konusunda da değişik görüşler mevcut. Devlet, 13 bin küsür olarak açıkladı. Bu rakam geçmişten bu yana elimizde zaten vardı. Ama benim değerlendirmelerime göre kesin olmamakla birlikte 40 ile 50 bin arasında katledilen insan var. Ayrıca 14 bin kişinin de sürgüne gönderildiği yönünde resmi belge var. Dersim, cumhuriyet döneminin en büyük Alevi-Kürt soykırımıdır. Tamamen planlı, programlı bir soykırım harekatıdır. Dersim Harekatı toplumu yeniden dizayn etme bağlamında başvurulmuş bir harekettir. Çünkü Türk-İslam ekseninde bir devlet-toplum yapılanması öngörüldü. Her iki kimlikle de bu amaca ters düşen Dersim ve diğer unsurlar üzerinde katliam ve soykırımlar uygulandı.”
Eren GÜVEN – Cebrail ARSLAN / ANKARA