Lûzumîya Textî Çîna, Bêxtê Xo Meriznê…

Oncî qalê qomenî keme çi ke ebe zor u zorbajenîye ra kenê ke qomenîya ma werte ra wedarê. Tenga ma wa girane na mesela wa. İsonê ma amo qir kerdene, na qir kerdene roza ewreyene de kî dewam kena. Na serestene xora ebe zorê çeku nê ramîna; hete ra miletê ma hardê ma ra rusnenê mefîye hete ra kî ebe azvurnayîsî raştîya xo ra, qomenîya xo ra birnenê ra. Cirmê na kerdenu ma re girano. Eke ver mecerîme na kerdenu ra qomenîya ma vileşîna ro sona. Yane raştîya ke ma teyî nîşta pê ra, raştîya ke ma kemalê îsonetenî ci ra gureta.

Qomê ma ewro werte adir u kile de ro. îsonê ma bîyo kengerê verê vayî, herkes hete ra şîyo, welatê ma îssîzo. Hal durumê îsonê xo de nîyademe, xêr çîno… Çewre giran azvurnayîşî ra yeno. İsonê ma bîyo ref be ref, herkeşî ju raye gureta ra xo ver hen zonena ke kes hawrê dîna nîyo. Nîye ke erzenê ra qomê ma serde aqlê xo zelalo, karê xo rind zonenê. Bêmeremet u bêvîcdanîyê, hazar u ju dek u dolavî ra kenê ke yê xo bîyare ra sire.

İsonê ma se keno? Keso ke qomenîya xo ra, raştîya xo ra vîyerdo qalê yînu mekerîme; nîye ke wayîrê qeretîyê, nîye ke vanê ma erzeme xo ver hal durumê yînu ser qal bîyarîme ra.

Ma cor de kî va, çewro giran azvurnayîşî ra yeno. Ewro nîyadame, îsonê ma wo ke xo şoreşger zoneno yî kî giranîye ra raştîya xo ra durîyê. Raşta, çerê, cirm oncenê, îtîqat ardê ra dawa xo. Çîyena esta ke qomenîya xo, xo re efkar nê kenê. Keso ke qomenîya xo de hast nîyo, keso ke qomenîya xo re wayîrenî nê keno çitur qalê îsonetenî u şoreşgerenî keno? Reyna vacîme, îsonetenîya ke vanê namê kulî qomenîyuno. İson ebe qomenîya xo îsono. Keso ke qalê îsonetenî keno, ser ba mestewu qesey keno, gereke qomenîya xo ra nîyado, qomenîya xo ra bivîno, vaco. Şoreşgerî vanê  “cenetê na dîna name ro, têdustenî u haştîye ame meydan, talano ke emegê emegdaru sere wo ver ceme”. Rind vanê, wastena ma kî nîya ra. Çîye esto ke gereke pers kerîme: îsonetenî ebe qomenî esta, ebe qomenî dewam kena. Xora ke meste “cenetê dîna” na ro, îsonetenî onca ebe qomenî ramîno. Qomenîya ma ke bandira zor u zorbajenî de vileşîya ro şî ceneto ke tarîf kenê qomê ma çitur  o cenet de cayê xo ceno? Ceneto ke teyî cayê ma nê beno ser ba o cenetî sene cirmo ma ra wazenê?

Dawa îsonetenî qomê xo ra, kamîya xo ra ebe vîyerdene/vozdayene nê ramîna. İzanê şoreşgerenî nîya nîyo. Axme kerdena qomenî, îzan u kerdena modernîteye kapîtalîstuna. Xo ebe bêqomenî, bêkamîye ra tarîf kerdene raştîya îsonetîye ra, qomenî ra nê; îzan u kerdena modernîteyî ra yena. Kes, berê qomenîyo, şoreşgerîye sosyalîstî qomenî red nê kenê, ebe rizayenî u razîyenî jubîyayîsê qomu wazenê. Qeret u xoverdayîsê xo na îzan ser ramenê…

Şoreşgerenîya ke arda werte qomê ma de ca kerda, qalê cenetê mestewu kena hama cuavê na rozu nê bena. Hurmet be qomenîya ma nê kena. Kesê ma yê ke tesîrê na îzanî de mendê tenga qomê ma xo re efkar nê kenê. Kamîye çîna, qomenî çîna hama dawa îsonetenî ramemê!.. Ma vake îzanê sosyalîstenî de îzano de nîyanen çîno. No îzan raştîye de modernîte ra yeno. Keso ke, partîya ke teslîmê îzanê modernîtewa kapîtalîstu bîyo, raştîye de kapîtalîzm u emepyalîzm de sare nê onceno, xo ver nê dano; beno parçe de nîzame yînu. Qomenîya ma, kamîya ma ke nas nê kerde, eke bî sevev qomenîya ma ke axme bîye, mana xo na wa ke raştîye de kerdena koledaru anê hurendî.

Tenga na rozu esta, karê na rozu esto. Kirmancenîya ma raştîya ma wa, raştîya ma tenge de ra. Şoreşgerîye ke werte qomê ma de ca bîye, şoreşgerîye ke Tirkîya de qerete cenetê mestewu kenê; sima ser ba tenga ma wa na rozu ser se vanê?

31’înê Usara Virene de weçîntayîsê Şaredarîyu yenê virastene. Hukmat ser ba Dersîmî sefero de newe îlan kerdo. Bira Maçoğlu be hevalu re van ke, suka ke sima ewro teyî polîtîka ramenê, suka de Kirmancuna, Kirmancu ser de serestena de girane esta. Şoreşgerî xora ke sene ca de re, raştîya yî hardu, karê yî rozu ser polîtîka xo belî kenê. Hem kulî Kirmancî, hem kî Dersîm werte adir u kile de rê. Kirmancî kenê ke qomenîya xo, kamîya xo bisevekne, ebe na xoverdayîşî kî pîya weşîye ramitene bîyarê meydan. Bira Maçoğlu be hevalê xo yê ke ewro Dersîm de polîtîka ramenê, hem kesê yî hardunê, hem kî xo şoreşger name kenê. Tenga yî hardu, tenga qomê ma, tenga sima wa kî. İmkan çîno ke sima xo tenga yî hardu ra cîya bice rê. Qomo ke, zono ke, kultiro ke yeno qetil kerdene yê sima wo kî. Xora ke qeretê sima ser ba îsonetenîyo, qomê ma kî parçe de îsonetenîyo, ewro kî seferê Dersîmî yo!

Wa u birayê delalî! Dersîm, jîyargeyê ma pêrune wo! Ez van ke lûzumîya textî çîna, bêxtê xo meriznê…

(Dersim Gazetesi 2019 / Mart)