Dersim'de Alevilerin kutsal mekanı yapılaşmaya açılıyor

Taslak halinde olan projeye göre bir amfi tiyatro, çocuk oyun alanı, yaklaşık 20 kişilik bir misafirhane, mangal istasyonu, mesire alanı ve müze gibi yapılar yapılması planlanıyor.

Bölgenin dokusuna zarar vereceği ve geri dönülemez tahribatlara yol açacağı kaygısını taşıyan Dersim Barosu ve Ovacık Belediyesi ile dernek ve ibadet kuruluşları olmak üzere birçok kurum şimdiden uyarıyor ve projenin derhal askıya alınmasını talep ediyor.

‘Munzur Gözeleri’nin statüsü yeniden değerlendiriliyor, yapılaşmaya açılacak’

Dersim’deki kurumların temsilcileri, projeye neden karşı çıktıklarını Diken’e anlattı.

Dersim Barosu Başkanı Barış Yıldırım, şöyle konuştu:

"Munzur Gözeleri, Munzur Milli Parkı’nın temel kaynağı değerinde. 2001 yılında Erzurum Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından burası 1. derece doğal SİT alanı ilan edildi.

Ayrıca Munzur Gözeleri Alevilik açısından bir ibadet alanı ve bölgenin en temel doğal ve kültürel alanlarından en önemlisidir. Maalesef burada son dönemlerde yoğun bir insan nüfusu oluştu. Buranın bir mesire alanı, mangal alanı olarak değerlendirilmesine dair yaklaşımlar vardı. Bundan kaynaklı olarak gerek peyzajı gerekse ekolojik ortam bundan zarar gördü.

Bu yetmezmiş gibi son dönemde burayla ilgili bir taslak projesi var. Projede bir amfi tiyatro, çocuk oyun alanı, yaklaşık 20 kişilik bir misafirhane, mangal istasyonu, mesire alanı ve müze gibi yapılar öngörülüyor. Bunun dışında orada çeşitli parke taşlarıyla duvar oluşturulması söz konusu.

‘O bölgenin insan etkileşiminden arındırılması lazım’

1. derece doğal SİT alanları Kültür ve Tabiat Koruma Yüksek Kurulu ilke kararına göre kesinlikle bilimsel çalışmalar dışında başka hiçbir çalışmaya etkileşime açılmayacak alanlardır. Burada turizm yapılamaz, yapılaşmaya gidilemez.

Bölgenin temel kaynak değeri durumunda olan Munzur Gözeleri’nin yoğun bir şekilde kirletilmesi söz konusu. Oraya piknik amaçlı giden insanlar, çöplerini ve atıklarını orada bırakıyorlar ve en başından beri su kaynağının kirletilmesinden kaynaklı olarak su ekosistemi bozuluyor.

Bizim itirazımız oranın bütün olarak ticari ve turistik faaliyetlere kapatılmasıdır. 1. derece doğal SİT alanlarında olması gereken budur zaten. Projede ise bunun aksine turizmi teşvik edecek yapılar söz konusu. Mevzuata da aykırı bu durum.

Alevilerin kutsal bir ibadet mekanı olmasından dolayı biz bu projeye karşıyız. O bölgenin insan etkileşiminden arındırılması lazım. Yoksa geri dönülemez tahribatlara yol açıyor.

Bu taslak projeye karşı ciddi itirazlar söz konusu olduğu için askıya alınmasını istiyoruz. Bu projenin nasıl hazırlandığını bilmiyoruz ve hayretler içindeyiz. Munzur Gözeleri’nin zaten tahrip edildiğini tespit ettik ve bununla ilgili bir suç duyurusunda bulunduk.”

Yıldırım ayrıca, Erzurum Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonu’nun 1. derece doğal SİT alanı olan Munzur Gözeleri’nin statüsünün yeniden değerlendirilmesiyle ilgili ekolojik temelli bir çalışma başlattığını, amacın orayı yapılaşmaya açmak olduğunu belirtti.

Projeyle ilgili Tunceli valisiyle görüştüklerini dile getiren Yıldırım, konu hakkındaki baro görüşüne gösterdiği hassasiyet için kendisine teşekkür ettiklerini ifade etti.

Maçoğlu: Vali beyle görüştüm, o projenin zarar vereceğini söyledim

Ovacık Belediye Başkanı Fatih Maçoğlu da şu ifadeleri kullandı:

"Ben de o toplantılara katılan biriyim. Bu projeye dair tartışmaları sürdürüyoruz. O bölge çok uzun süredir insan baskısı altında olan bir yer. Özellikle yaz döneminde bin ile 2 bin insanın geldiği bir alan o yüzden doğal yapısı da çok bozuldu ve tahrip oldu. Bizim de bakış açımız şu: Oranın kutsallığına dokunmayacak, inanç ayağını ve doğasını koruyacak bir yol bulunmalı.

İlçemizi ziyareti sırasında ben bu taslak proje hakkında vali bey ile görüştüm ve yapılması halinde o projenin oraya zarar vereceğini ve sıkıntılar yaratacağını söyledim. Vali bey de ‘Böyle bir proje oraya uygun bir proje değil’ dedi.

Yetkililerle görüşmelerimiz devam ediyor. Bizim de nasıl bir alternatifimiz olabilir, nasıl bir yol izlemeliyiz üzerine Munzur Özgür Aksın Platformu’nun ve Dersim Barosu’nun da içinde olduğu çeşitli yapılarla meclis toplantılarımız oldu. Çeşitli fikirler var.

Sonuç olarak insanlar oraya gidiyor, piknik de yapıyor, ibadetini de yerine getiriyor. Bu saatten sonra insanlara gitmeyin diyemezsiniz. Dolayısıyla izlenecek yol haritası üzerinde tartışmalar sürüyor. Bana göre orada inanç büyükleri, dedeleri, peyzaj mimarlarıyla ve diğer işin ehli insanlarla yapılacak görüşmelerden sonra o bölgenin dokusunu bozmadan bir düzenleme yapılabilir.”

“Halkın ve inanç önderlerinin görüşü olmadan girişimde bulunulmamalı”

Dersim Dernekler Federasyonu (DEDEF) Yönetim Kurulu Üyesi Hasan Şen ise şu değerlendirmelerde bulundu:

“Yazılanlar ve çizilen şemalardan anlaşılıyor ki kaynağa kutsal bir ziyaretten çok bir mesire yeri gözüyle bakılmıştır. Bence bir ziyaret üzerinde düzenleme yapmak çok hassas bir durumdur. Ovacık bölgesindeki halkın ve pir ocaklarının görüşü alınmadan asla herhangi bir girişimde bulunulmamalıdır. Dersimli biri olarak Munzur Baba ziyaretindeki bazı uygulamaları eleştirmekteyim, yapılacak bir müdahalenin de teferruatlı düşünülerek yapılmasından yanayım.

Bence böyle bir müdahalenin sorumluluğunu almak Kalkınma Ajansı gibi bir kurumun yapabileceği bir iş değil. Dersim’in kanaat önderlerinin geniş katılımlı çalışmalarından sonra verilecek kararlarla uygulamaya geçilmelidir. Bence, Munzur Baba ile ilgili bir düzenlemede şu hususlara dikkat edilmelidir:

- Kaynağın başına yapılmış ve çığ ile düşen bir kayanın bir kısmını yıktığı beton bina yıkılmalı, yeri eski doğal haline uygun şekilde düzenlenmelidir,

- Kaymakamlık ve belediyeler tarafından doksanlı yıllarda döşenen fabrik tuğlalar sökülmeli, yerlerine Ovacık’ın doğal taşından kesilmiş taşlar döşenmelidir,

- Munzur’un kaynağı, köy içindeki köprüye kadar kesinlikle pikniğe; kebap ve ızgara, restoran, çay, gözleme türü ticari faaliyetlere kapatılmalıdır. Bu faaliyetler güneydeki çakıllı bölgeye taşınabilir,

- Güneydeki çakıllı bölgeye sağlıklı ve kullanılabilir kurban kesme yerleri, çocuk parkı; kültürel etkinlikler, toplantılar ve cem törenleri için toplanma ve konaklama yerleri yapılabilir,

- Bütün turistik ve ticari faaliyetler suyun kaynağından en az bir kilometre uzakta ve Munzur’u kirletmeden gerçekleştirilmelidir,

- Munzur’un kıyısındaki köylerden ve ilçe merkezinden ırmağa karışan kanalizasyon ve çöp gibi katı atıklar önlenmelidir.”

‘Bize göre yanlış bir proje’

Ovacık Pir Sultan Abdal Kültür Derneği Cemevi Başkanı Aydın San, şunları söyledi:

"Taslak hakkındaki o projenin toplantısına ben de katıldım. Bize göre yanlış bir proje çünkü Munzur Gözeleri dediğimiz bizim için bir ziyaret mekanı Aleviler için ziyaretgahtır, oranın bir ibadethane olması ayrı bir konu ama ibadethaneler ayrı ziyaretgahlar ayrıdır.

İbadethaneler cemevlerimizdir, ziyaretgahlar ise zamanında ermiş insanların yaşadığı ve vefat ettiği bizim de ziyaret ettiğimiz yerlerdir. Lokma dağıtıp kurbanımızı keseriz. Biz oranın üzerine cemevi dahi olsa bir yapı yapılmasını istemiyoruz. Çünkü zaten hem oranın yakınında hem de merkezde var.

Oraya çocuk parkı olmaz, oraya amfi tiyatro olmaz. Bizim inanç merkezlerimizin bir değeri var, biz oraları bir eğlence merkezi haline çeviremeyiz. Orası ziyaret alanı olarak kalmalı."

Ajans: Projeyle ilgimiz yok

Projeyi hazırladıkları belirtilen Tunceli Valiliği’ne bağlı Fırat Kalkınma Ajansı yetkilileri ise Diken’e bir açıklama yaparak, "Munzur Gözleri ile ilgili Ajansımızca hazırlandığı söylenen proje zamanında Ovacık Köylere Hizmet Götürme Birliği tarafından hazırlanmış, Erzurum Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun onayından geçmiştir" dedi.

"Söz konusu proje Tunceli valimiz Sayın Tuncay Sonel tarafından yetersiz bulunmuştur" diyen ajans yetkilileri "Munzur Gözlerinin doğal dokusuna zarar verilmeden bir peyzaj projesinin yapılması halen Ajansımız gündemindedir. Ancak burada da Ajansımız proje hazırlayan değil projeyi finanse eden konumda olacaktır” ifadelerini kullandı.

KAYNAK: DİKEN