Dersim ve Seyid Rıza için kanun teklifi ile soru önergesi

HDP İzmir Milletvekili Müslüm Doğan Tunceli ilini adının Dersim olarak değiştirilmesi için kanun teklifi verdi. Doğan, Dersim katliamının, üzerinden 80 sene geçmesine rağmen ısrarla bir devlet sırrı olarak korunduğunu belirtti. HDP Dersim Milletvekili Alican Önlü ise soru önergesi vererek Seyid Rıza ve arkadaşlarının mezar yerlerini sordu. 

HDP İzmir Milletvekili Müslüm Doğan Tunceli ilinin adının Dersim olarak değiştirilmesi için kanun teklifi verdi.

Doğan kanun teklifinin gerekçesinde, 1935 Aralık ayında çıkan 2884 sayılı kanun ile bir gecede bölgenin tarih boyunca kullanılan adın ‘Tunceli’ olarak değiştirildiği ve 1937-38 yıllarında Dersim’e yönelik başlatılan askeri operasyonun adının da Tunceli olduğu ifade edildi.

“DERSİM DİLİ, KİMLİĞİ HÜKÜMETLER TARAFINDAN YOK SAYILDI”

Dersim Katliamı’nın, üzerinden 80 yıl geçmesine rağmen ne yazık ki hala aydınlatılmamış olduğunu ve ısrarla bir devlet sırrı olarak korunduğunu belirten Doğan, “Katliama tanık olanların konuşmaları, tanıkların ifadeleri, Dersim’e özgü çıkarılan politikalar, katliamın düzeyinin ne kadar büyük olduğunu göstermektedir. Dersim zorunlu göçten oluşan etnik temizlik ile nüfus yoğunluğunu kaybetti. Dersim dili, kimliği, kültürel ve siyasi hakları hükümetler tarafından yok sayıldı ve geliştirmeye olanak tanınmadı” dedi.

Doğan, İktidar’ın Dersimlilerden özür dilemesinin yeterli olmayacağını belirterek şöyle devam etti:

“Devlet, Dersim Katliamı başta olmak üzere geçmişte yaşanan diğer katliamlarla bir an önce yüzleşmeli ve bu olaylarla ilgili tüm belgeleri ortaya çıkarmalıdır. İktidarın bu konuda Dersimlilerden sadece özür dilemesi de ne yazık ki yeterli değildir. Gerçeklerin tüm çıplaklığıyla ortaya çıkarılması için, bilimsel ve objektif olarak belgelerin incelenmesi, araştırma komisyonlarının kurulması ve bu acıya şahit olan halkın maddi ve manevi olarak tüm zararlarının karşılanması gerekmektedir. Tunceli ilinin adının halkın da isteğine uygun olarak Dersim olarak değiştirilmesi aynı zamanda cumhuriyetin demokratikleşmesine katkıda bulunacağı gibi Dersim halkının acılarını hafifletecek insanlarımızın bir arada yaşama arzusunu artıracaktır.”     

“SEYİT RIZA VE ARKADAŞLARININ MEZAR YERLERİ NEREDEDİR”

HDP Dersim Milletvekili Alican Önlü de Başbakan Binali Yıldırım’ın yanıtlaması istemiyle Seyid Rıza ve arkadaşlarının idamına ilişkin soru önergesi verdi.

TBMM Başkanlığına verilen soru önergesinde, “Geçmişte Kürt, Ermeni, Süryani gibi halkların oluşturduğu kadim Dersim bu kültürel zenginliğinden kaynaklı büyük katliamlar ve sürgünler yaşamıştır” ifadeleri kullanıldı.

“Seyid Rıza, oğlu ve arkadaşlarının mezar yerleri nerededir?” diye soran HDP’li vekil Alican Önlü’nün, Başbakan Yıldırım’ın cevaplamasını istediği sorular şöyle:

• Dersim’de isyan ettiği iddiasıyla tutuklanan 58 kişilerden 7’si idama çarptırılırken, diğer 51 kişinin akıbeti ne olmuştur? Bu kişilerin kimlik bilgileri devlet arşivlerinde mevcut mudur?
• 1937- 38 Dersim Katliamında ne kadar yurttaşımız yaşamını yitirmiştir?
• 1937-38 katliamında yerinden zorla göç ettirenler kimlerdir, nereye yollanmış, sürgün ettirilenlerden ne kadarı geri gelmiş ve ne kadarı sürüldükleri yerlerde kalmışlardır?
• 1937-38 katliamında ailelerinden zorla kopartılarak Türk ailelerine evlatlık olarak verilen “Dersim’in kayıp kızlarının” kimlik bilgileri devlet arşivlerinde mevcut mudur? Mevcutsa kamuoyuyla paylaşmayı düşünüyor musunuz?
• Dersimlilere katliamı anımsatan “Tunceli” adını değiştirerek “Dersim” adının iadesini düşünüyor musunuz, düşünüyorsanız bu konuda bir çalışmanız var mıdır?
• İhsan Sabri Çağlayangil’in medyaya yansıyan röportajında 1937-38 katliamında, Dersim’de kimyasal gaz kullanıldığını itiraf etmiştir. Bu itiraf doğrultusunda kimyasal gaz kullanıldığı doğru mudur? Bu gazlar Türkiye’de mi üretilmiş, yoksa başka bir devletten mi temin edilmiştir?
• Dersim Katliamı ile ilgili devlet arşivlerinde bulunan ve üzerinde gizlilik kararı konulan belgeleri kamuoyuna açmayı düşünüyor musunuz?