'Dersim Özel Kanunla Katledildi'

Dersim soykırımının üzerinden yetmiş altı yıl geçti. İşlenen bu insanlık suçunun üstü, uzun yıllar bilerek inkar edildi.

Sistem kendi kalemşorları vasıtasıyla Dersim’ in yazgısını “feodal gericilik “olarak belirledi. Doğal olarak Cumhuriyet hükümeti bu gerici ayaklanmaya müsama gösteremezdi, onun içinde gereğini yaptı? Hatta bazıları İngiltere’ ye yazılan bir mektuptan yola çıkarak Dersim’ de yıllarca İngiliz parmağını arandılar.

Hüseyin AYRILMAZ

Sanki kendileri İngilizlere karşıymış gibi. Oysa dünya alem biliyor ki o mektup bölge halklarına karşı beslenilen hasmane tutumların ve düşmanca davranışların karşısında kaleme alınmış bir feryattır ve katliamın dış kamuoyuna anlatılmasıdır.

Özellikle misakı milli sınırlarının belirlenmesinde ve kurtuluş savaşının anlaşarak bitirilmesinde İngiliz faktörü düşünülürse mektubun doğru adrese yazıldığı aşikardır. Bu mektubun bir yaptırımı olmamakla birlikte kim yazmışsa eline ,yüreğine sağlık derim ve keşke başka ülkelere de gönderebilselerdi…

Neden derseniz bu mektubun üzerine bu güne kadar sayısız makale, bir o kadar kitap çeşitli değerlendirmeler ve tartışmalar yürütüldü. Hele işin içinde İngiltere varsa birde general imzası taşıyorsa, iş daha da önemli hale geliyor. Tarihi bir belge olarak kayıtlara geçen bu mektubun İngiliz hükümeti tarafından kayda değer görülmediğini biliyoruz, ama Dersim’e bir yararı oldu mu derseniz, bence fazlasıyla oldu. Çünkü bu mektup her konuşulduğunda doğal olarak Dersim’de konuşuldu.

  Kemalist yazarlar, resmi tarihçiler buradan bir İngiliz iş birliği çıkarmak için seferber olurken, bizim cenahta ise bu mektup “hayalidir ,Nuri Dersim ‘i kendi inisiyatifiyle yazmıştır, onunda Dersim’de bir temsiliyeti yoktur” diyen epeyce bir kesim var. Kısacası biri buradan kendisi için bir aklama ve bir bahane çıkarmaya çalışırken ,bizimkiler de dolaylı bir ittifakla Dersim kıyımına sebep arayanlar pozisyonuna düşüyorlar.

Oysa bunlar bu devletin bilinen ve alışılmış halleridir. Kemalist kadroların 1925’ den itibaren süren hazırlığını görmeyip, Dersim’in içinden haksız bir taraf çıkarmak veya sebep aramak bizim işimiz olmamalıdır diye düşünüyorum.

Gerek Osmanlı, gerekse de Cumhuriyet dönemi boyunca coğrafyamızda işlenilen insanlık suçlarının izleri ortada.

Dersim’de kimi hataların yaşanmış olması, devletin işlemiş olduğu söz konusu suçların önüne geçmemelidir. Bunun için bir birimize tarih dersi vermenin anlamı da yok. Sadece bir parça ahlak ve bir parça vicdan sahibi olmak yeterde artar. Bırakın bizi neden katlettiklerinin haklı gerekçelerini devlet kendisi bulsun, çıkarsın.

Unutmayın ki, bu halk TBMM tarafından çıkarılan özel bir kanunla katledildi. Bırakın da bunun izahını ve gerekçesini insanlık alemine onun ardıllarıyla kalemşorları yapsın. Herkes de bilir ki insanlık adına işlenmiş bütün suçların tarihsel karşılığı bellidir, o da dürüstçe bir öz eleştiridir. insanların elinden alınan ve yasaklanan bütün haklarının iade edilmesidir, haksızlığın telafisi de ancak böyle olur .

Öyle yeni kurnazlıkla olayı Celal Bayar’a yıkarak bu vebalden kimse kurtulamaz. Zira dünya alemde biliyor ki, C. Bayar dahil Dersim’in kıyım kararı, o günkü hükümetin ortak kararıyla verilmiştir ve bu suçun altında herkesin de imzası vardır.

Yok, böyle değil deniliyorsa genelkurmay belgelerinde geçen ve buraya da aktarılmasında yarar gördüğüm bu birkaç örneğe ne diyeceğiz?

    30 Ağustos 1938 ‘de Zafer Bayramı yıldönümü gününde cumhurbaşkanı M. Kemal Atatürk genelkurmay başkanı Mareşal Fevzi Çakmak’a gönderdiği telgrafta; “Ordumuzun yüksek ve her zaman olduğu gibi milletin güvenliğine cidden layık kıymet ve kudretle dolu manevrasının, çok faydalı safhalar göstererek bittiğini bildiren telgrafınızı aldım. Türk ordusunun yarattığı zaferin bu yıl dönümü günlerinde kalbim orduya karşı takdir ve şükran hisleriyle doludur. Sizin ve tercümanı olduğunuz aziz silah arkadaşlarıma hakkımda gösterdikleri samimi ve asil duygular o günlerdeki anılarımı canlandırdı, heyecanımı artırdı. Başta siz olduğunuz halde, cümlenizi candan sevgi ve saygılarımı sunar, şimdiye kadar olduğu gibi bundan sonra da daima artan mutlu başarılar dilerim …” demekle yapılan tedip {cezalandırma] harekâtında elde edilen başarı dolayısıyla, orduya olan güvenle yüksek takdirlerini belirtmiş bulunuyordu.

Atatürk’ün bu takdirleri süratle ordunun en küçük kademelerine kadar duyuruldu.”Genel kurmay belgelerinde, Kürt İsyanları 2 kaynak yayınları sf. 186.” 30 Ağustos 1938 Dersim katliamının artık son safhasıdır. Bir anlamda kıyımında bitiş tarihidir. Dolayısıyla gönderilen telgraf Dersim’de kazanılan zaferin kutlanmasıdır. Olay bu kadar açık ve net, birde üstün başarılardan dolayı kutlanan bu muzaffer ordunun birkaç eserini sizlerle paylaşmak istiyorum; “16 ve 17 ağustos 1937 Bırdo ile Sarıoğlan arasında saklanan Seyit Rıza ve avenesi sarılarak müsademeye başlandı ve şakilerden 30 kadarı öldürüldü.”

Age say 97-( bahsi geçen şakilerin çoğu kadın ve çocuklardır. )“13 ağustos 1938 Kırmızı dağ bölgesinde saklanan haydutlarla yapılan müsademelerde 300 kadar haydut imha edilmiştir.” sf. 173“15 ağustos 1938 14 süvari alayı Dar Boğaz Deresi’nde yaptığı taramada, 281 Demenan ve Haydaranlı haydut imha edildi “.sf. 177“16 ağustos 1938 8 kolordu 56, 57. alayları Ali Boğazı ,Yılan Dağı koçulu bölgesinde tespit edilen 500 haydut uçak filosuyla bombalanmış ve makineli tüfekle ateş altına alınmıştır.19 Ağustos 1938’ in bucağı bölgesinde 290 Mazgirt’ te 52 yasak bölgede 170 Zımek , Xeç, Kırnik ve Bornek köylerinde 395 haydut ölü olarak ele geçirildi. “sf. 177 Böylece imha edilen haydut listesi binlere vararak uzayıp gidiyordu. Öldürülen bu insanların neredeyse tamamı silahsız ve savunmasızdı. İşte bahsi geçen ve övünülen zaferde bunun üzerineydi…

(Dersim Gazetesi / Aralık 2013 Sayısı)

Newededersim