Lütfen bekleyin.. Lütfen bekleyin..
1 Gağan: 22 Aralık.
30 Gağan: 20 Ocak.
Raa Heqé takvimi, Anadolu'da Halk takvimi adıyla bilinir.
Kış mevsimi Gağan ayıyla başlar.
Gağan bayramı: Rızık, sosyal dayanışma etkinliği ve kutlamasıdır.
Alevilikte cana, tabiata, rızık'a, sosyal dayanışmaya, paylaşmaya, korumaya, dostluğa, hak ve hukuka saygı duyulup tüm insani değerler korunarak yaşatılır. Değerler adına cemler, bayramlar yapılıp etkinliklerle kutlanılır.
Gağan ayına kadar ekilip biçilen ekinlerin hasadı harmanlanmış, kış mevsimine erzak yapılmış olur.
Gağan bayram kutlamasının eksiksiz yapılması ve toplumunun esenliği için gerekli hazırlıklar yapılır.
Hasattan elde edilen rızık için, Gağan ayında bayram yapılıp coşkuyla kutlanılır. Sosyal yardımlaşma etkinliklerinde ve Birlik cemlerinde hasat sezonunu verimsiz geçiren kimselere erzak yardımı yapılır. Yardım yapan kimseler, kendi rızasıyla erzak yardımı yaparlar. Erzak toplama etkinliği düzenlenir; bir heyet öncülüğünde yardım edecek kimselerin rızalığı alınarak, çalgılarla bayram havasında erzak yardımı kabul edilir. Hakk yolu cemlerinden Birlik cemi, sosyal yardımlaşma, dayanışma cemidir.
Gağan ayı boyunca bayram kutlamaları, etkinliği devam eder. Gelecek ekin, hasat sezonu içinde etkinlikler yapılır. Cemlerde, ziyaretlerde gülbenkler okunup lokmalar dağıtılır. Hakktan rızık, sağlık, esenlik istenilir.
Gağan bayramını kutsal kabul edilip her kişi tarafından yüksek derecede önemsenir.
Gağan bayramı için hanelerde özenli temizlik yapılır, çıralar yakılır, gülbenkler okunur, lokmalar dağıtılır. Hakk'ın her haneye uğrayıp hane halkına rızık, esenlik, sağlık verdiği kabul edilir.
Hedik:
Gağan bayramı etkiliğinde rızık için buğday kaynatılıp hedik yapılır; üreme döneminde hayvanların üreyip çoğalması, gelecek hasat döneminin verimli geçmesi için hedik pişirilip lokma olarak dağıtır. Pişirilen hedik hayvanlara da verilip yedirilir.
İpe hedik dizilmesi: Ahırdaki hayvanların bir kat fazlası hedik ipe dizilip ahıra asılır; gelecek üreme döneminde hayvanların sayısı iki kat artıp verimlilik, rızık iyi olsun diye.
Örnek: Bir kimsenin ahırında on hayvanı olsun, o kimse yirmi hedik ipe dizer, Hakka niyaz ettikten sonra ipe dizdiği hediği ahırına asar.
Bacadan su haneye dökülmesi:
Su dört elementinden biri olup yaşamın parçası, rızık, esenlik, ferdir; ayrıca ziyaretlerin suyu teberik olarak kabul edilir. Alevi halkı, çeşmelerine çıra yakma yeri yapar.
Gağan bayramı kutlaması etkinliği içinde bacadan haneye su dökülür. Bacadan haneye dökülecek suyun, ziyaret suyu olmasına önem verilir; eğer bacadan haneye su dökecek kimsenin yakınında ziyaret yoksa, bir çeşmeden veya bir pınardan temiz su alıp hane bacasından haneye döker. Bacadan haneye su dökecek kimse, Hakka gülbenkler okuyup, niyaz ettikten sonra bacandan haneye suyu döker; Hakk dilekleri kabul edip hane halkına rızık, esenlik, sağlık versin diye.
Sosyal yardımlaşma:
Paylaşım, bölüşüm, sosyal yardımlaşma için halkın içinden gönüllü heyet oluşturulur. Heyet kutlamalar eşliğinde rızalık ile verilen yardımları ihtiyacı olan kimselere dağıtır.
Rızık ve rençberlik nişanı:
Gağan bayramı için kuru yemek pişirilip yemeğin içine nişanlanmış iki çubuk parçası konulur; bu çubuk parçalarından birine rızık nişanı belirlenir, birinin de rençberlik nişanı belirlenir.
Yemek pişirilip sofraya konulduktan sonra, hane halkı hep birlikte sofraya konulmuş tabaktan yemek yemeye başlar. Nişanlanmış iki ağaç parçası kimin kaşığına denk gelirse; eğer rızık nişanı kişinin kaşığına dek gelmiş ise, hasat döneminde o kişinin rızkı iyi olacağı kabul görür. Kişinin kaşığına rençberlik nişanı denk gelmiş ise, o yıl kişinin rençberliği iyi olacağına kanaat getirilir.
Gağan bayramı yemeği yenildikten sonra, rızık nişanı için belirlenen çubuk parçası gıda çuvalının içine konulur. Rençberlik nişanı için belirlenen çubuk parçası da ahıra konulur.
Gağan bayramı için verilen lokma:
Gağan bayramı süresi içinde, Gağın'ın anlamı ve toplumsal değerler için perşembe günleri cem yapılır, ziyaretler ziyaret edilir. Cemlere ve ziyaretlere lokma götürülür, çıralar yakılır, rızalık alınıp verilir, nefesler, gülbenkler okunup lokmalar dağıtılır.
Gağan ayının sona ermesiyle Gağan bayramı kutlaması ve etkinliği de sona erer.
Hakan Kerimoğlu
