Dest bi dest xopawiten

Badê hewldayena derbeya 15ê Tîrmehê çormeyê nîjadperwer û hetkarê AKP ke vejyay meydanan destpa êrişê taxanê alewîyan kerdî. Nê êrişê ke bî sebebê gumanan bi xo ra pîya babeda xopawiten kî ard rojdem. Pîrê alewî yê Dersimî aşkere kerdî ke dûştê êrişan xopawitena gird bi quwetanê demokrasî ra pîya hereket kerden o. 

Çormeyê hikûmet ke ser vengdayişê vejyayişê kuçeyan yê Erdoganî vejyay meydanan taxanê alewîyan kî hedef girotî. Şaro ke taxa Paşakoyku yê Meletî, taxanê Stenbol Armûtlû û Gazî de raştê êrişan amey xopawitenê xo girotî û êrişan peyser pisiknay. Badê nê êriş û tehdîdan rêxistinê alewî kewtî hereket, amey têlewe û qerarê xorêxistin kerden û xopawitene girotî. Dûştê no tehdîdo ke rameno de pîranê alewî yê Dersimî îşaretê jûbîyayen û xo rêxistinkerdenê alewîyan kerdî. Pîran aşkere kerdî ke tengî ra vejyayiş tenya bi têlewe ameyis û quwetbîyayen beno. 

Genç: Ganî bibime jû

Pîrê Ocaxê Axuçan Hasan Gençî hayr ant êrişanê dûştê alewîyan yê tarîxî mîyan ser û ard ser  zon ke verra nê êrişan rayîra çarekerdişî jûbîyena alewîyan a. Gençî hayr ant qerarê xopawitene yê Federasyonê Alewî Bektaşî ser û nîya va: “Têlewe ameyis û vengdayisê pîyayî yê sazgehanê alewîyan çiyekê zaf raşt o. Ganî ma tewrê nayî bibê, heta peynî poşt bidime. Ha derbe bîya, ha nêbîya. Nê kayî tim û tim ameyê kaykerden. Seweta çinîkerdişê alewîyan û kêmbawerîyan kayê her şiklî ramitê û ewro zî dewam kenê.”   

‘Eke nêbime jû êrişî ramenê’

Gençî dîyar kerd ke meseleya kurd û alewî ganî çarçoveyê sîstemê makeqanûna zagonî de bîro çarekerdin. Pirê alewîyan da zonayen ke ganî netewa demokratîk bîro ronayen, zewbîn derbe û OHALî dê biramê. 

Pîrê Ocaxê Axuçan Hasan Gençî hayr ant hewcedarîyê pîya hereketkerdenê şarê bindestan û îtiqatan ser û nîya dewam kerd: “Goreyê îtiqatê alewîyan seweta cagirotişê leyê heqî  ganî dûştê nêheqan de tekoşîn bîro dayen. Dûştê faşîzmî ganî jûbîyena quwetê demokratîk ronîyo. Eke nîro ronayene êrişî dê dewam bikerê. Vengdayişê mi no wo; ‘Bibime jû, bibime ganî, bibime jû. Zewbîn alternatîfeke bîn çinîyo. Nayî ra bi jûbîyayî bibime quwet. Bi qisey, vatiş nê ganî tekoşîneke aktîf bidime.”

Hasan Gençî da zonayene ke eke tekoşîneke aktîf nîro dayen çê reyna alewîyan çinî bikerê. Gençî va, îtiqat, netew, mezhebê ci çi beno wa bibo, ganî bibime jû û vist vîrî ke êrişê dûştê alewîyan bi zonabîyen benê. 

‘Wexto ke vajime dest bi dest xopawiten beno’

Ocaxê Şix Sabûnî ra Pîr Zeynel Kete zî vist vîrî ke badê hewldayena derbe dûştê alewîyan hadreyînê zext û qetlîamî aysenê. Kete va, ganî alewîyê Raa Heq, sazgehê dûştê îxtidarî bîrê têlewe û vajê ‘Ne derbeya lejkerî ne zî dîktadorîya sivîl’. Kete hayr ant hewcedarîyê xorêxistinkerdenê sazgehanê alewîyan ser û nîya va: “Eke pêrokîn sazgehê dûştê Nemrûdî û nêheqan bhirê têlewe, wayrê kultur, hard, xoza, ziwan û îtiqatê xo bivejyê û weşîya goreyê kulturê Ocaxan newe ra ganî bikerê, eke dest bidê destî o wext xopawitena cewherî bena. Xeynê nayî xopawiten nêbeno.”

‘Hometî bîyarê têlewe’

Pîranê Ocaxê Axuçan ra Abîdîn Bakirî zî hayr ant rolê pîranê alewîyan ser û va, ganî desinde pîrî hometa alewîyan bîyarê têlewe. Bakirî hayr ant hewcedarîyê jûbîyayen ser û nîya va: “Ganî bibime jû, jûbîyayen ra quwet vejyeno, ganîbîyayen vejyeno. Eke ma nêbime jû nêbime quwet zî.”

Abîdîn Bakirî hayr ant badê hewldayena derbe êrişanê dûştê alewîyan ser û bi nê vatenan behsê nê êrişan kerd: “Sebebê ci têlewenêameyisê alewîyan o. Eke ma nîyeme têlewe hona raştê xêlê êriş, îxanet û heqaretan yenime. Tayê ma leyê sîstemî de ca gênê. Sîstem hewl dano ke kulturê alewîyan biveşno, birijno wel bikero. Dûştê nayî ganî desinde bême pêhet, quwet vejerime. Bi na jûbîyayen nêwazeme kesî bikişime, çinî bikerime. Tenya heqaretê ke ma rê kenê ganî manî bikerime.”

‘Xopawiten jûbîyayen o’ 

Pîrê Ocaxê Pîrî Sevdîn ra Alî Doganî kî aşkere kerd ke nêdîyarbîyayena na demî rayîrê ters û gumanan rakena. Doganî vist vîrî ke wextanê vernî de wextê rewşê awarte û OHALî de Dersim de kemer ser kemerî de nêverday û hayr ant êrişanê dûştê alewîyan ser: “Ewro onca bi peyser çarnayişê OHALî û êrişê dûştê waranê alewîyan hometa alewîyan de raya guman û tersî rakerd. Na tengî ra rayîra vetişî jûbîyayena şarê taxanê alewîyan a. Ganî alewî bibê jû, pêro pîya hereket bikerê û dûştê zihnîyeta kehan tewirê wertex damûsnê.” Doganî vist vîrî ke tarîx de qetlîaman ra xopawiten wextê jûbîyayenî de bîyo. 

 DÎHA/DERSIM